Ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi toàn cầu bước vào năm 2025 với nhiều biến động phức tạp. Từ biến động giá nguyên liệu, đứt gãy chuỗi cung ứng cho đến áp lực từ chính sách môi trường và rủi ro dịch bệnh, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với loạt thách thức chưa từng có. Dưới đây là 5 vấn đề nổi bật đang ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động sản xuất và thương mại thức ăn chăn nuôi toàn cầu.
Biến động giá nguyên liệu đầu vào gây khó kiểm soát chi phí
Giá các nguyên liệu chủ lực trong khẩu phần chăn nuôi như ngô và khô đậu tương tiếp tục biến động mạnh do tác động từ mùa vụ, thời tiết và các xung đột thương mại. Tính đến đầu năm 2025:
- Giá khô đậu tương giảm từ mức 925–970 USD/tấn (giai đoạn 2023) xuống chỉ còn khoảng 660–700 USD/tấn.
- Giá ngô duy trì quanh mức 165–170 USD/tấn, nhưng vẫn chịu tác động lớn từ chính sách năng lượng ethanol và hạn hán tại Mỹ Latinh.
Ngoài ra, xuất khẩu cao lương (sorghum) của Mỹ sang Trung Quốc giảm tới 95%, dẫn đến dư cung nội địa và ảnh hưởng đến cơ cấu canh tác. Dù sản lượng ngũ cốc tại Ukraine có cải thiện, chiến sự kéo dài khiến nguy cơ gián đoạn nguồn cung luôn hiện hữu.
Chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục bất ổn
Khủng hoảng vận tải qua Hồng Hải từ cuối năm 2023 đã khiến chi phí logistics tăng vọt. Cụ thể:
- Giá cước container tăng gấp 3–4 lần, nhiều thời điểm vượt mốc 5.000 USD/FEU.
- Chi phí vận chuyển từ châu Âu và Biển Đen sang châu Á tăng mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm.
Thêm vào đó, chiến sự Nga–Ukraine tiếp tục làm gián đoạn tuyến vận tải biển tại Biển Đen, buộc các nhà xuất khẩu chuyển sang vận tải đường bộ và đường sông, với chi phí cao hơn tới 25–30%.
Gia tăng áp lực từ các chính sách bền vững và kiểm soát kháng sinh
Từ tháng 12/2025, quy định EUDR của Liên minh châu Âu (EU) về “không phá rừng” sẽ chính thức có hiệu lực, yêu cầu truy xuất địa lý cho từng lô hàng nguyên liệu xuất khẩu. Bên cạnh đó:
- Các quy định hạn chế sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi ngày càng siết chặt, buộc doanh nghiệp chuyển sang sử dụng các phụ gia thay thế như enzyme, tinh dầu, probiotic…
- Xu hướng giảm phát thải methane trong chăn nuôi đang thúc đẩy áp dụng các chất ức chế lên men dạ cỏ – mở ra xu hướng mới trong công thức thức ăn gia súc.
Tất cả những yếu tố này đều làm tăng chi phí sản xuất và đặt ra yêu cầu đổi mới công nghệ mạnh mẽ trong ngành.
Rủi ro dịch bệnh động vật vẫn ở mức cao
Dịch bệnh tiếp tục là yếu tố đe dọa chuỗi cung ứng và thị trường tiêu thụ:
- Dịch tả heo châu Phi (ASF) vẫn hoành hành tại nhiều quốc gia châu Á, châu Âu, ảnh hưởng đến nhu cầu thức ăn chăn nuôi heo.
- Virus cúm gia cầm H5N1 trong năm 2024 vượt ranh giới loài, lây lan sang đàn bò sữa tại Mỹ – một dấu hiệu cảnh báo về rủi ro dịch bệnh xuyên loài.
- Nhiều nước châu Âu như Pháp, Đức, Tây Ban Nha ghi nhận tổn thất hàng chục triệu con gia cầm do dịch cúm, kéo theo sự thiếu hụt nguồn cung bột thịt và bột xương.
Các nhà máy thức ăn phải nâng cao quy trình xử lý, kiểm soát sinh học và giám sát nguồn nguyên liệu nghiêm ngặt hơn để ứng phó.
An toàn nguyên liệu và đổi mới công nghệ đặt ra yêu cầu cấp thiết
Biến đổi khí hậu dẫn đến thời tiết bất thường, gia tăng nguy cơ nhiễm độc tố nấm mốc (mycotoxin) trong ngô và lúa mì. Đặc biệt tại châu Âu và Mỹ Latinh, tỷ lệ mẫu vượt ngưỡng các độc tố DON, ZEA có nơi lên tới 30%.
Điều này buộc các nhà máy phải đầu tư vào:
- Hệ thống kiểm nghiệm nguyên liệu hiện đại
- Công nghệ xử lý độc tố nấm và cải thiện chất lượng đầu vào
Bên cạnh đó, các nguồn nguyên liệu thay thế như bột côn trùng (insect meal) đang tăng trưởng mạnh (>11%/năm). Tuy nhiên, chi phí cao (1.800–2.800 USD/tấn) và rào cản pháp lý hiện vẫn là trở ngại lớn cho việc ứng dụng rộng rãi trong sản xuất thức ăn chăn nuôi heo và gia cầm.
Kết luận
Năm 2025, ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi toàn cầu phải vận hành trong môi trường đầy rủi ro và thách thức đan xen: từ giá nguyên liệu, logistics, dịch bệnh đến quy định môi trường khắt khe. Trong bối cảnh này, việc chủ động nhận diện xu hướng, xây dựng chiến lược mua hàng linh hoạt, tối ưu công thức và kiểm soát nguồn gốc nguyên liệu sẽ là yếu tố quyết định giúp doanh nghiệp thích nghi, duy trì biên lợi nhuận và đáp ứng các yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường.
